Mijn reflectie op het leerzame pre-accelerator programma van Blue Whale Ventures

In het tweede leerjaar van de opleiding Digital Business Concepts heb ik het hele jaar samen met vier klasgenoten gewerkt aan een start-up onder begeleiding van school: Jopper. Aan het eind van het schooljaar was het mogelijk om de start-up voort te zetten door middel van een zomertraject bij Blue Whale Ventures. Ik heb samen met twee klasgenoten dit zomertraject, oftewel het PreXLR programma, succesvol afgelegd. In dit blogartikel staat een reflectie op mijzelf en de belangrijkste leermomenten van deze periode.

In het begin wist ik niet precies wat ik van het PreXLR programma van Blue Whale Ventures kon verwachten, maar ik had op hun website al gelezen dat het een intensief programma zou gaan worden met strakke begeleiding. Nadat wij de eerste meeting hadden gehad, werd duidelijk dat dit een leerzaam traject zou gaan worden, maar dat het niet gemakkelijk zal zijn.

Tijdens de eerste meeting leerde ik meteen dat veel start-ups falen met hun concept door premature scaling: ze beginnen te vroeg met het uitbouwen van hun bedrijf terwijl er nog niet voldoende vastgesteld is of hetgeen wat ze bouwen aansluit bij de wensen van de doelgroep. Bij vakken op school had ik al geleerd dat je door middel van de Build-Measure-Learn methode een Minimum Viable Product (MVP) kan bouwen om te voorkomen dat je veel tijd stopt in het bouwen van een product dat niet gewenst is bij de doelgroep.

Bij Blue Whale Ventures werd echter verteld dat er voldoende alternatieven zijn om je product goedkoop te testen bij de doelgroep. Ze hebben me geleerd dat interviews goede experimenten zijn om meer te leren over de wensen van je doelgroep. Interviews kosten namelijk enkel tijd – geen geld – en zorgen ervoor dat je erachter komt waarom de doelgroep bepaald gedrag vertoont. Het kan dat de doelgroep gedrag vertoont dat ze zelf niet wenselijk vinden. Het is dan mogelijk om hierbij een toepasselijke oplossing te verzinnen. Je kunt dan aan deze oplossing een verdienmodel hangen zodat je uiteindelijk een succesvolle onderneming kan maken.

Tijdens de eerste meeting heb ik ook geleerd dat de visie het fundament is van je start-up. Op school werd de visie vaak behandeld, maar ik wist niet dat het zo’n belangrijke rol speelt bij het ondernemen. Ik heb geleerd dat je visie verklaart waarom je bepaalde dingen doet. Wanneer je gelooft in je visie, heb je een stip aan de horizon om naar uit te kijken. Het geeft je een richtlijn wanneer je de volgende stap wilt zetten. Ik ben erachter gekomen dat de visie verklaart waarom start-ups zonder het bouwen van een product of dienst (of zonder marktbewijs) het toch voor elkaar krijgen om bij investeerders geld op te halen. Zonder visie kan een projectgroep snel uit elkaar vallen, omdat de plannen van je eerste idee vaak wijzigen tijdens het experimenten met je businessmodel.

Ik ben er tijdens de eerste meeting ook achter gekomen dat onderbuikgevoelens eigenlijk niets toevoegen aan je start-up. Je kunt deze gevoelens gebruiken als motivatie, maar ze bieden binnen je start-up geen waarde als ze niet gevalideerd worden. Ik dacht vroeger dat je ver kon komen met een goed idee, maar nu weet ik dat je doelgroep zelden zit te wachten op je eerste idee.

Door voortdurend in gesprek te gaan met je doelgroep kom je erachter wat hun probleem is en hoe zij de oplossing voor ogen zien. Je kunt tijdens het gesprek niet alleen letten op hun woorden: gezichtsuitdrukking en intonatie kunnen veel zeggen over wat de doelgroep vindt van een bepaald onderwerp. Het heeft dus geen zin om een businessplan te schrijven en te verwachten dat dit de manier zal zijn hoe het zal lopen. Het zal in de realiteit anders zijn en daarom heb ik geleerd om vanaf dag één al te beginnen experimenten om zo teleurstelling te voorkomen. Dit is een doorlopend proces dat eigenlijk nooit stopt.

De volgende dag na de eerste meeting zijn we direct de straten op gegaan om erachter te komen of de aanname, die wij bij ons concept hadden gemaakt, ook daadwerkelijk klopten. Wij dachten dat studenten het moeilijk vonden om school met werk te combineren en dat zij daarom een flexibelere bijbaan nodig zouden hebben. Om deze reden konden studenten in ons concept zelf bepalen waar en wanneer ze zouden willen werken. Uit het eerste experiment kwam al gelijk dat studenten het helemaal niet moeilijk vinden om school met werk te combineren. Het was meteen een klap in ons gezicht, maar het maakte wel direct zichtbaar dat het belangrijk is om in gesprek te gaan met de doelgroep.

Nadat we onze eerste interviews hadden afgelegd, kwamen we er al snel achter dat er meer voorbereiding nodig was om goede interviews te houden. Ik heb geleerd dat goed luisteren in combinatie met het stellen van de juiste vragen ervoor kan zorgen dat je het meest leert over je doelgroep in een interview. Ik vind dit nog steeds lastig en er is hier voor mij nog veel ruimte voor verbetering.

Blue Whale Ventures had ons na de eerste meeting bewust nog geen Excel sheet gegeven waarop we onze experimenten konden documenteren. Dit hadden ze gedaan om ons te laten zien dat een goede voorbereiding essentieel is als je een interview wilt houden. Na de tweede meeting kregen we meer tips over het houden van interviews en kregen we een Excel sheet. Het Excel sheet, het zogenaamde experiment design sheet, is een document dat ervoor zorgt dat je goed voorbereid bent op interviews en dat je de resultaten op de juiste manier vastlegt. Ik ben erachter gekomen dat een experiment design sheet noodzakelijk is om jezelf op interviews voor te bereiden en om de resultaten van de interviews goed te documenteren.

Na de tweede meeting ben ik beter gaan letten op mijn methode van interviewen. Door bijvoorbeeld te vragen ‘dus… je vond deze itch vervelend’ of ‘dus… je ondervond geen probleem’ kun je bevestigen dat je de geïnterviewde persoon goed hebt begrepen. Dit is belangrijk aangezien je geneigd bent om al snel je eigen invulling te geven aan wat de geïnterviewde zegt. Door te herhalen wat iemand zegt kun je voorkomen dat je de verkeerde conclusie trekt. Ook vroeg ik in de eerste interviews bijvoorbeeld ‘Hoe ziet jouw ideale bijbaan eruit?’, maar toen kreeg ik vaak waardeloze antwoorden. Door te vragen naar gedrag uit het verleden leer je vaak het meest over de doelgroep.

De resultaten van de experimenten moesten twee keer per week gepresenteerd worden aan Blue Whale Ventures en de andere groepen die deelnamen aan het traject. Zij gaven ons feedback op het proces en gaven advies waar wij verder op voort konden borduren. Het presenteren vond ik het minst prettige van het traject en ik merk dat ik dit nog steeds moeilijk vind. Ik ben behoorlijk kritisch op mezelf en heb hoge verwachtingen als het gaat om presenteren. Daardoor bouw ik extra spanning op en wordt het presenteren alleen maar lastiger. Ondanks dat ik voor een kleine groep moest presenteren, merk ik dat presenteren nog steeds een bepaalde druk op mijn schouders legt die – ondanks het vele oefenen – niet minder wordt.

Het presenteren ging mij niet gemakkelijk af, maar ik kon gelukkig wel energie halen uit andere dingen. Een van mijn waardevolste bijdrage in onze groep was bijvoorbeeld het houden van interviews met eigenaren van horecaondernemingen. Ik deed vaak het woord terwijl één van mijn groepsleden noteerde wat er gezegd werd.

In onze vierde meeting werd gevraagd om aan de hand van de resultaten van je interviews de Lean Canvas bij te houden. In de Lean Canvas zet je het totaal aantal aannames neer die je als groep hebt over je concept. Iedere aanname gaat over één bouwsteen in je Lean Canvas en moet gevalideerd worden door middel van een interview. Ik vond het leerzaam om te werken met het Lean Canvas omdat je door het overzicht direct ziet welke onderdelen wel of niet gevalideerd zijn in je businessmodel. Het is dus belangrijk om de Lean Canvas up-to-date te houden nadat je een experiment hebt uitgevoerd om het overzicht te bewaren.

De laatste paar weken van het traject zijn we voornamelijk bezig geweest met een pitch MVP: hierbij probeer je de doelgroep over te halen om te geloven in je visie zonder dat je een bepaald product bouwt. Je geeft als het ware een ‘pitch’ over je concept. Om te achterhalen of de doelgroep voldoende interesse had in ons concept gingen we naar horecaondernemingen om te zien of ze hun contactgegevens achter wilden laten. Aan de hand van bepaalde ratio’s kun je vervolgens meten of het concept voldoende aanslaat om door te gaan naar de volgende stap.

Veel andere groepen moesten als pitch MVP een landingspagina maken. De landingspagina moest een website worden waar enkel het concept en de visie wordt uitgelegd en waar de geïnteresseerde contactgegevens achter kan laten om op de hoogte te blijven van de ontwikkelingen rondom het concept. Aan de hand van de data die wordt verzameld op de landingspagina kun je veel te weten komen. Niet alleen kun je hiermee de website optimaliseren, maar je kunt ook informatie over je doelgroep vergaren.

Als laatst kregen we les in Facebook advertising over hoe je onder andere met een laag budget (bijvoorbeeld 10 euro) en een simpele landingspagina informatie kunt verzamelen voor het valideren van bouwstenen in je businessmodel. Helaas hebben wij voor ons concept nooit gebruik mogen te maken van advertenties op Facebook, omdat wij onze informatie voornamelijk uit persoonlijke gesprekken met eigenaren van horecaondernemingen gehaald hebben.

Dankzij dit blogartikel trek ik de conclusie dat ik veel geleerd heb bij Blue Whale Ventures. Niet alleen weet ik nu beter wat je moet doen als je een start-up wilt beginnen, maar het is ook duidelijker geworden wat mijn sterke en zwakke kanten zijn. Ik vond het traject leuk om te doen en het heeft me meer inzicht gegeven in hoe de zakelijke wereld in elkaar steekt. Ik heb meer respect gekregen voor ondernemers en alle mensen die hun passie volgen om hun droombaan te verwezenlijken. Ik heb dankzij Blue Whale Ventures extra motivatie gekregen voor mijn opleiding en kijk uit naar de volgende les. Ik wil daarom Maarten van Kroonenburg en Kees Blok bedanken voor alle tijd die ze gestoken hebben in ons leren te ondernemen. Het was een geweldig traject.

Klik hier om mijn beoordeling (8,5) te lezen van Maarten van Kroonenburg, mede-oprichter van Blue Whale Ventures.

Klik hier om meer te lezen over mijn eindassessment in het eerste leerjaar. Dit eindassessment is tevens de start geweest van de start-up Jopper die ik bij het traject van Blue Whale Ventures verder heb ontwikkeld.

Mocht je na het lezen van mijn blogartikel nog steeds niet genoeg krijgen van Blue Whale Ventures, dan heb ik hier nog een video die gemaakt is door Dennis van de Graaf, één van mijn twee teamgenoten tijdens het traject.

Voor vragen over dit blogartikel kun je mij altijd bereiken via het contactformulier. Hartelijk bedankt voor de tijd die je hebt genomen om dit artikel te lezen. Hopelijk tot snel weer!