De 5 technologische revoluties

De wereld verandert in hoog tempo. De oorzaak moet voornamelijk worden toegeschreven aan de snelle opmars van technologie. In de loop van de geschiedenis zijn er veel bedrijven geweest die geen voorstelling wilden of konden maken van de veranderende tijdgeest, met faillissementen tot het gevolg. Tegelijkertijd is er sprake van een wereldwijd proces van vooruitgang. In deze blogpost leg ik meer uit over de verschillende technologies revoluties en wat voor impact zij hebben gehad op de wereld, gebaseerd op het onderzoek van Carlota Perez.

Ondanks dat veel mensen het ontkennen, is er weliswaar een structurele vooruitgang in de wereld. Echter wisselen goede en slechte tijden elkaar af. Er zijn de afgelopen 250 jaar vijf grote technologische revoluties geweest. De meest recente was in 1971, toen Intel de ‘computer op een chip’ introduceerde. Het was de eerste microchip die vanwege de lage productiekosten, de ontwikkeling van micro-elektronica een impuls gaf. Zo zag de microchip eruit:

Er heeft zich in de geschiedenis viermaal eerder een technologische revolutie voorgedaan.

1 – 1771 – Tijdperk van de industriële revolutie
2 – 1829 – Tijdperk van stoommachines en spoorwegen
3 – 1875 – Tijdperk van staal, elektriciteit en zware industrie
4 – 1908 – Tijdperk van olie, auto en massaproductie
5 – 1971 – Tijdperk van informatie en communicatie

Elke revolutie begint met een doorbraakinnovatie met enorme impact. De Intel-chip is namelijk te vergelijken met de katoenspinnerij in 1771, of de uitvinding van de stoomlocomotief die werd gepresenteerd in 1829. Ook kun je de eerste staalfabriek in 1875 als drijfveer van de derde revolutie beschouwen. Bij de vierde technologische revolutie kun je kijken naar de introductie van de T-Ford, dat is een van de eerste auto’s die in massaproductie werd genomen. De auto werd in 1908 in Detroit als eerst geproduceerd en zag er zo uit:

Elke keer wanneer een doorbraakinnovatie wordt uitgebracht, kun je dit beschouwen als de opkomst fase van een revolutie. Deze fase biedt bedrijven de mogelijkheid om nieuwe technologie kostencompetitief te adopteren. Als ze dat gaan doen, treedt de hype fase in. Dan ontstaan onrealistisch hoge verwachtingen. Er is dan vaak sprake van een technologische euforie en financiële speculatie, waardoor er op de aandelenmarkt een zeepbel komt.

Ondanks alle turbulentie wint uiteindelijk de nieuwe technologie de strijd van de oude. Je ziet dat er polarisatie optreedt tussen nieuwe en volwassen technologieën, moderne en verouderde bedrijven en mensen met oude en nieuwe vaardigheden.

Je ziet ook dat landen anders zich gaan herindelen en dat nieuwe technologische ontwikkelingen weerslag hebben op de inkomstenverdeling. Deze wordt in hoge mate ongelijk, wat tot veel protest leidt. Als ze zeepbel vervolgens uiteenspat, kan er een recessie of zelfs een depressie volgen, waarin de financiële markt tot rust komt. Zoals in de dot-com bubbel in de VS tijdens de vijfde technologische revolutie, hieronder uitgebeeld:

Het moment van het uiteenspatten van een zeepbel is een zogenaamde turning point. In deze tijd begint de uitrol van een technologie, waarin de maatschappij zich eraan aanpast en het potentieel van de technologische revolutie tot wasdom komt. De eerste fase van deze nieuwe periode noemt men een synergiefase synergie fase. Vervolgens eindigt de technologische revolutie met een volwassen fase waarin de toenemende kracht van nieuwe technologie afneemt. Iedere technologische revolutie duurt zo’n 40 tot 60 jaar en bestaat dus uit vier fases. Die fases zijn hieronder grafisch weergegeven:

We bevinden ons op dit moment al enige tijd voorbij de turning point van de vijfde technologische revolutie (na de dot-com crash). Het resultaat van iedere technologische revolutie is dat de vooruitgang op een hoger niveau uitkomt. De eerste revolutie creëerde de eerste industriële bedrijven waardoor er producten op de markt kwamen die voorzagen in onze fysiologische behoeften van mensen (zoals kleding en huisvestiging). De laatste technologische revolutie bracht ons een virtuele ruimte waarmee we met elkaar kunnen communiceren (PC en het internet) en meer invulling kunnen geven aan onze dagelijkse activiteiten. Iedere technologische revolutie veroorzaakt een structurele verandering/verbetering die tegelijkertijd de macht in de samenleving herverdeeld. Het is nu de vraag wanneer de volgende technologische revolutie gaat plaatsvinden. Dit zijn de revoluties die we tot nu toe hebben gezien met de bijbehorende corrigerende crisissen:

Ook veel ondernemingen hebben de veranderingen van een technologische revolutie den lijve ondervonden. Veel bedrijven denken in termen van de bedrijfsvoering die in het verleden succesvol is geweest en kennen te weinig alternatieve scenario’s. Een voorbeeld van een bedrijf die zich niet op tijd heeft aangepast, is Kodak. 

Kodak ontwikkelde als eerste bedrijf de fotocamera. Maar het bedrijf wilde het niet introduceren, omdat de verkoop van traditionele filmrolletjes in gevaar konden worden gebracht. Andere bedrijven kenden deze overweging niet en introduceerden camera’s die op de nieuwe technologie was gebaseerd. Toen Kodak ook de markt van digitale camera’s betreden, was het te laat. Het bedrijf ging in 2012 failliet, terwijl het in 1996 140.000 werknemers had en het bedrijf op dat moment op de beurs 28 miljard dollar waard was.

Het voorbeeld van Kodak laat zien dat een gerenommeerd bedrijf in een nieuwe technologische omgeving niet anders wordt beoordeeld. Bij de opkomst van een nieuwe technologie moeten organisaties voortdurend onderzoeken welke ontwikkelingen van hen van belang zouden kunnen zijn. Vervolgens moeten er scenario’s opgesteld worden waarin de doorbraaktechnologie leidend is.

Adaptief organiseren begint met het onderkennen van de aard van de technologische revolutie en die fase waar die zich bevindt. Als er sprake is van een misfit van de organisatie met de wereld om haar heen, dan komt het bedrijf of de instelling al gauw in moeilijk vaarwater terecht, want dan is zij niet meer ‘van deze tijd’. 

Wie de toekomst als tegenwind ervaart, loopt de verkeerde richting in – Martin Held

In mijn komende blogpost ga ik uitleggen hoe bedrijven zich adaptief kunnen organiseren. Aangezien de maatschappij zich in de volwassenfase van de vijfde technologische revolutie bevindt, geeft het mij een uitstekende kans om te schrijven over de kansen en uitdagingen van de technologische ontwikkelingen in het komende decennium. Hopelijk ben je erbij wanneer mijn volgende artikel wordt gepubliceerd. Ik zie je dan! 😉